EV04 PARQUES DE PETO (POCKET GARDEN)

Obxectivo

A introdución no tecido urbano de espazos oasis de pequeno tamaño e de grande calidade compositiva, que ofrezan unha alternativa de proximidade a actuacións lentas, complexas e de grande escala coma son os grandes parques e forestas urbanas.

Por que?

O concepto de parque de peto, ‘pocket garden’, emerxe a mediados do século XX no contexto anglosaxón coma resposta á xeneralización del parque xurdido baixo a planificación de posguerra. O parque preséntase coma un espazo volátil, algúns son referentes de barrios ou cidades, mais a meirande parte deles non o son; segundo Jane Jacobs (1989, Morte e Vida das Grandes Cidades Americanas) ‘demasiado amplos, demasiado numerosos, demasiado fúnebres, mal localizados e por tanto demasiado aburridos ou inapropiados para seren usados’. Esta situación é extrapolable ao urbanismo contemporáneo das cidades do noso entorno, se ben o que irrompe como modelo alternativo en América está presente de xeito natural nas tramas históricas das cidades europeas baixo a forma de pequenas prazas axardinadas. O parque de peto é entón unha actualización dun modelo pasado dende una óptica actual e aporta as seguintes vantaxes:
►Paisaxísticas: A calidade do hábitat urbano non se basea unicamente nas grandes actuacións, a presenza da pequena escala é fundamental para que o deseño poida ser controlado dende a adaptación a cada contexto urbano e social.
►Habitabilidade do espazo público: A vexetación, nomeadamente a presenza de arborado, contribúe ao benestar psicolóxico e reduce o estrés. En situacións próximas a equipamentos sanitarios poden converterse en espazos terapéuticos. As masas vexetais que configuran estes espazos poden actuar como pantallas e filtros acústicos, tamén formar proteccións contra o vento.
►Conectividade ecolóxica: A cuberta arbórea constitúe o principal estrato de conexión ecolóxica no conxunto urbano. A continuidade das copas facilita o movemento libre e a dispersión de fauna, principalmente avifauna e entomofauna.
►Ciclo hídrico: A existencia de vexetación obriga á presenza de superficie permeábeis, escava illada ou continua, propiciando a infiltración e reducindo a escorrentía.
►Adaptación e mitigación do cambio climático: O sistema vexetal constitúe un elemento básico para a fixación de CO2 a través do proceso fotosintético. A vexetación contribúe á mitigación do fenómeno illa de calor ao ser un amortecedor eficaz e fixar partículas contaminantes.
► Cohesión social: Son espazos pensados para seren coxestionados, para a implicación dos seus usuarios no seu deseño, organización e mantemento.

Como?

Consistirá na incorporación de áreas vexetadas cunha extensión inferior a 0,5 ha, cunha cobertura foliar arbórea alomenos do 70% do espazo libre de edificacións (permitíndose variacións menores debido á profundidade do solo ou outros factores que impidan acadar esta porcentaxe), e que inclúe diversidade de estratos medios (arbustivo) e baixos (subarbustivo, herbáceo, rastreiro).
Mais no seu desenvolvemento, consideraranse procesos de participación no seu deseño, xestión e modificación, co fin de vencellar estes espazos aos seus usuarios e fomentar a sociabilidade neles.

Paley Park, Nueva York (plan. 1967, Zion and Breene Associates)

Xardín huerto de Orive, Córdoba (plan 2011, Rafael Luís García Castejón, Arquitecto e Jose Ignacio Montero Portabella)